7242 SAYILI İNFAZ KANUNU İLE YAPILAN DÜZENLEMELER

7242 SAYILI İNFAZ KANUNU İLE YAPILAN DÜZENLEMELER

 

Stj. Av. Sadi NALÇACIGİL

 

ÖZET

 

7242 sayılı Kanun ile; 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri İşyurtları Kurumuna İlişkin Bazı Mali Hükümlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun olmak üzere toplam on bir kanunda değişiklik yapılmıştır. 69 maddeden oluşan bu kanun ile genel anlamda; İnfaz hâkimliği sistemi, Hükümlülerin hak ve yükümlülüklerinin genişletilmesi ve tereddütlerin giderilmesi, İstisnai suçlar dışındaki suçlarda koşullu salıverilme oranları, Denetimli serbestlik süreleri, Özel infaz şekilleri üzerine düzenlemeler yapılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler: 7242 Sayılı Kanun, 5275 Sayılı Kanun, İnfaz Hukuku, Koşullu Salıverilme, Denetimli Serbestlik, İstisna suçlar

 

  1. GİRİŞ

 

1800’lü yılların sonlarına doğru keşfederek “virüs” ismini vermiş olduğumuz canlı organizmalar üzerinde yayılan yaşam formları, 2020 yılına dünya genelinde damgasını vurdu. CoronaVirüs kaynaklı COVİD-19 pandemisi sağlıktan sosyal yaşama, ekonomiden siyasete kadar pek çok alanda varlığını hissettirdi ve belli ki hissettirmeye de devam edecek. Elbette COVİD-19 pandemisinin hukuk alanında da büyük yansımaları oldu. Zira toplumsal hayatı bu denli etkileyen bir salgından, toplumsal düzenin devamlılığını sağlayan “kurallar bütününün” etkilenmemesi mümkün değildi. Nitekim 2018 yılından beri gündemde olan infaz düzenlemesi bu süreçte gerekli sağlık koşullarının sağlanabilmesi adına hız kazanmış ve 7242 Sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 14.04.2020 tarihinde kabul edilmiştir. Bu kanun 15.04.2020 tarihinde de Resmi Gazetede yayınlanarak yürülüğe girmiş ve İnfaz Hukuku kapsamında önemli değişiklikler yapılmıştır.

 

Çağdaş ceza infaz sisteminin temel amacı, hükümlülerin sosyalleşmesini teşvik etmek; yeniden suç işlenmesini engelleyecek etkenleri güçlendirmek; onları üretken, kanunlara karşı saygılı, sorumluluk sahibi bireyler haline getirebilmek böylece cezanın özel ve genel önleme etkisini sağlamak ve toplumu da suça karşı korumaktır. COVİD-19 pandemisi 7242 Sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinde süreci hızlandırmış olsa da açıklanan amacı gerçekleştirme zarureti bu pandemiden önce doğmuştur. Zira, ceza infaz kurumlarımızdaki hükümlü ve tutuklu kişi sayısının standartların üzerinde bir sayı olan 300.000’in üzerine çıkması, Hukuk Devleti İlkesi gereğince cezaların insan haklarına uygun şekilde infaz edilmesi ödevine aykırılık teşkil etmiştir. Bu aykırılığın giderilmesi adına, çağdaş ceza infaz sisteminin misyonuna uygun şekilde bir infaz düzenlemesi yapılması gerekliliği hasıl olmuştur. 15.04.2020 tarihli 31100 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan7242 Sayılı Kanunun getirdiği önemli değişiklerin ayrı başlıklar

altında değerlendirilmesinde fayda bulunmaktadır.

 

  1. KOŞULLU SALIVERİLME ORANLARI VE DENETİMLİ SERBESTLİK SÜRELERİ

 

Hakkında verilmiş olan hürriyeti bağlayıcı cezanın kanunda belirlenen bölümü infaz edilmiş olan hükümlünün, infaz süresince iyi halli olması kaydıyla, mahkûmiyet süresini tamamlamadan cezaevinden salıverilmesi, “koşullu salıverilme” adı verilen infaz hukuku müessesesidir.

 

I- SUÇ TARİHİ 30.03.2020 TARİHİNDEN ÖNCE OLAN SUÇLARDA;

 

a-) Yetişkin Hükümlüler Açısından:

 

5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/1. maddesi gereği, 30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlarda, istisna suçlar hariç [Kasten Öldürme suçları (TCK 81, 82, 83), Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK 87, fıkra iki, bent d), İşkence suçu (TCK 94 ve 95), Eziyet suçu (TCK 96), Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (TCK 102, 103, 104, 105), Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (TCK 188), Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (TCK 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138), Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302-339 arası), 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar, Terör suçları (3713 sayılı yasa)] 5275 sayılı CGTİHK 107/2. Maddesindeki 2/3 oranı, 1/2 ye indirilmiştir. Önceki yasada bu haktan yararlanmak için açık infaz kurumuna ayrılmak gerekiyordu, ancak yapılan değişiklik ile, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/3. maddesi gereği, "İyi halli olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında da uygulanacağı" için, kapalı ceza evinde olanlar da bu haktan yararlanabileceklerdir. Yetişkinlerde, suç tarihi 30.03.2020 tarihinden önce ise, işlenen suç yukarıda belirtilen istisna suçlar dışında ise, koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak uygulanacak, ayrıca Denetimli serbestlik süresi de 3 yıl olarak uygulanacaktır. Suç tarihi 30.03.2020 tarihinden önce olan ve hapis cezası 6 yıl veya daha az olan hükümlüler, suçları yukarıda belirtilen istisna suçların dışında ise, öncelikle cezaevine alınacak, Açığa ayrılma yönetmeliği Geçici 1. md.si gereği 3 gün cezaevinde kalacak, İnfaz Savcılığı tarafından düzenlenecek müddetname ve Cezaevi idaresi tarafından düzenlenecek İdare ve Gözlem Kurulu raporundan sonra, İnfaz Hakiminin "Denetimli Serbestlik Kararı" ile serbest kalacaktır. Bu tür hükümlüler yasa çıktığında eğer kapalı cezaevinde iseler, açıkta olma şartı kalktığı için, İnfaz Savcılığı tarafından yeniden düzenlenecek müddetname ve Cezaevi idaresi tarafından düzenlenecek İdare ve Gözlem Kurulu raporundan sonra, İnfaz Hakiminin "Denetimli Serbestlik Kararı" ile serbest kalacaktır.

 

b-) 0-6 Yaş Grubu Çocuğu Bulunan Kadın Hükümlüler İle, 70 Yaşını Bitirmiş Veya 65 Yaşını Bitirmiş Hükümlüler Açısından:

 

5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/2. maddesi gereği, 30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından, istisna suçlar hariç [Kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83), Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105), Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138), Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302-339 arası), Terör suçları (3713 sayılı yasa)] olmak üzere; 0-6 yaş grubu çocuğu olan kadın ve 70 yaşını bitirmiş olan hükümlüler hakkında denetim süresi 3 yıl yerine 4 yıl olarak uygulancaktır. Yine maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını cezaevinde yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş hükümlülerin cezası, Adalet Bakanlığının belirleyeceği Devlet hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, denetimli serbestlik tedbiri altında infaz edilecektir.

 

c-) Çocuk Hükümlüler Açısından:

 

30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlarda, yine 5275 Sayılı CGTİHK Geçici 6/1 maddesinde belirtilen istisna suçlar [Kasten Öldürme suçları (TCK 81, 82, 83), Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK 87, fıkra iki, bent d), İşkence suçu (TCK 94 ve 95), Eziyet suçu (TCK 96), Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (TCK 102, 103, 104, 105), Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (TCK 188), Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (TCK 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138), Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302-339 arası), 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar, Terör suçları (3713 sayılı yasa)] hariç olmak üzere mezkûr kanunun 107/2. maddesindeki 2/3 oranı, 1/2 ye indirilmiş olduğundan koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak uygulanır. İşlenen suç, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/1 maddesinde belirtilen istisna suçlar dışında ise, Denetimli serbestlik süresi de 3 yıl olarak uygulanacaktır.

 

Ayrıca, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/4. maddesi gereğince, 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından, tabi olduğu infaz rejimine göre belirlenen koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında;

 

i.  Hükümlünün 15 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği 1 gün, 3 gün;

ii. Hükümlünün 18 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği 1 gün, 2 gün olarak dikkate alınır.

 

Suç tarihi 30.03.2020 tarihinden önce olan ve hapis cezası 6 yıl veya daha az olan çocuk hükümlüler için, yetişkin hükümlüler için işletilen infaz süreci aynı şekilde işetilir. Aradaki fark, yukarıda belirtilen geçici 6/4. maddenin ceza infaz kurumlarında geçirilen süreler hesaplanırken dikkate alınmasıdır. Yani çocuk hükümlülerin müddetnamesi, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/4. maddesi de dikkate alınarak düzenlenecek ve Cezaevi idaresi tarafından düzenlenecek İdare ve Gözlem Kurulu raporundan sonra, İnfaz Hakiminin "Denetimli Serbestlik Kararı" ile serbest kalacaktır.

 

d-) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı İşlenen Suçlar Ve Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde İmal Ve Ticareti Suçları Açısından:

 

Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarında; suç tarihi 28.06.2014 tarihinden önce ise, koşullu salıverilme oranı 2/3 uygulanır. Suç tarihi 28.06.2014 tarihinden sonra ise, Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları ve Nitelikli Cinsel suçlarda (TCK 102/2, 103, 104/2-3), koşullu salıverilme oranı 3/4 olarak Basit Cinsel suçlarda ise (TCK 102/1, 104/1, 105) oran 2/3 olarak uygulanmaya devam edecektir. Ayrıca, çocuklar açısından cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda (TCK 102, 103, 104, 105) koşullu salıverilme oranı 2/3 olarak uygulanmaya devam edecektir. Söz konusu suçlar, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/1 maddesinde belirtilen istisna suçlardan olduğundan, Denetimli Serbestlik süresi de 1 yıl olarak uygulanacaktır.

 

e-) Mükerrirler Açısından:

 

7242 Sayılı infaza düzenlemesi ile, mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanırken geçerli olan 3/4 koşullu salıverilme oranı 2/3 oranına indirilmiştir. Denetimli Serbestlik süresi açısından ise mahkum olunan suçun türüne göre değerlendirme yapılır. Yani, işlenen suç istisna suçlar kapsamında ise denetimli serbestlik süresi 1 yıl olarak, istisna suçlar kapsamında değil ise 3 yıl olarak uygulanacaktır.

 

f-) Terör Suçları Açısından:

 

i. Hakkında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu uygulanan terör hükümlülerinin koşullu salıverilme oranı, 3/4 olarak uygulanır. Denetim süresi açısından, işlenen suç TCK’nın İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (TCK TCK 302-339 arası maddeler) ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar olduğundan, 5275 sayılı CGTİHK Geçici 6/1 maddesinde belirtilen istisna suçlardan olduğundan, Denetimli Serbestlik süresi de 1 yıl olarak uygulanacaktır.

 

ii.  Hakkında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu uygulanmayan, Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olmuş hükümlülerin koşullu salıverilme oranı 2/3 olarak uygulanır. Bu

kapsam içerisindeki suçtan mahkum olan hükümlüler için denetim süresi, istisna suçlar kapsamında olmadığından 3 yıl olarak uygulanacaktır.

 

II- 7242 SAYILI İNFAZ KANUNUNUN RESMİ GAZETEDE YAYINLANIP YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ 15.04.2020 TARİHİ VE SONRASINDA;

 

5275 sayılı CGTİHK 107/2 maddesi gereğince: “Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmidört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. (Ek cümleler:14/4/2020-7242/48 md.) Ancak, Türk Ceza Kanununun;

a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,

f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,

h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,

cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm

olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.”

 

Kanun maddesinin e) ve g) bendi kapsamındaki suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olan yetişkin hükümlüler için ise oran dörtte üç olarak uygulanacaktır.

 

7242 Sayılı İnfaz Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 15.04.2020 tarihinden sonra; 5275 sayılı CGTİHK 105/A-1 maddesi gereğince;

“(Değişik:14/4/2020-7242/46 md.) Hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan Cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.” Denetimli serbestlik tedbiri bir yıl olarak uygulacaktır. Dikkat edilecek olursa, 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlardan hükümlü olanlar açısından açık ceza infaz kurumunda bulunma şartı aranmazken, 15.04.2020 tarihinden sonra işlenecek suçlardan hüküm giyilmesi halinde hükümlülerin denetimli serbestlikten yararlanabilmesi için açık ceza infaz

kurumunda bulunma şartı devam ettirilmiştir.

 

  1. SONUÇ

 

Suç tarihi 30.03.2020’den önce olan suçlar açısından eğer suç sayılan istisna suçlardan değilse ve mükerrer değil ise koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak uygulanacaktır. Eğer suç istisna suçlardan değil ise denetimli serbestlik süresi 3 yıl olarak uygulanacaktır. Bu durumda örneğin, yağma suçundan 6 yıl hapis cezası alan bir hükümlü 1/2 şartla tahliye indiriminden yararlanacak, 6 yılın 1/2’si 3 yıl da denetimli serbestlik tedbirinden yararlanacak ve infaz hakiminin denetimli serbestlik kararı ile cezaevinden çıkacaktır.

 

7242 Sayılı İnfaz Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 15.04.2020 tarihinden sonra istisna suçlar ve mükerrirler haricinde hükümlülerin hapis cezalarında, 1/2 şartla tahliye indirimi ve matbu olarak 1 yıl denetimli serbestlik tedbiri uygulanacaktır. Bu durumda örneğin, kasten yaralama suçundan 2 yıl hapis cezası alan bir hükümlü 1/2 şartla tahliye indiriminden faydalanacak, 2 yılın 1/2’si 1 yıl da denetimli serbestlikten

yararlanacak ve infaz hakiminin denetimli serbestlik kararı ile cezaevinden çıkacaktır.

 

 

YARARLANILAN KAYNAKLAR

 

ATALAY, Osman,  7242 Sayılı Kanuna Göre Hazırlanmış Koşullu Salıverilme Oranları, Ankara, 2020

ŞEN, Ersan/BAŞER BERKÜN, Beyza,   7242 sayılı Ceza İnfaz Kanunu Değişikliği, https://www.hukukihaber.net/7242-sayili-ceza-infaz-kanunu-degisikligi-makale,7705.html

GÜNDÜZ, Hale,      7242 Sayılı Kanun ile Getirilen ÖnemliDeğişiklikler,https://blog.lexpera.com.tr/7242-sayili-kanun-ile-getirilen-onemli-degisiklikler/#fnref1

  • Diğer Yazılar

Şenalpözer